Το Πυργάκι είναι το δύσβατο κωνικό ύψωμα βόρεια της κοιλάδας των μουσών με υψόμετρο 654 μέτρα. Στην κορυφή υπάρχει κλασικός πύργος, ο οποίος είναι ορατός από ολόκληρη την κοιλάδα των μουσών και για τον όποιο ο Παυσανίας λέει πώς ήταν το μόνο αξιόλογο ερείπιο της αρχαίας «Άσκρας» πού διατηρούνταν επί των ήμερων του.
     Ο πετρώδης αυτός κωνικός λόφος είχε το όνομα Κερησσός και χρησίμευε ως ακρόπολη όχι μόνο της Άσκρης, αλλά και των άλλων εγκαταστάσεων της κοιλάδας των μουσών, μέχρι των Θεσπιών, αφού είναι η πιο οχυρή θέση της περιοχής. Μόνο εκεί μπορούσαν να σωθούν οι Βοιωτοί κατά τον παλιό πόλεμο με τους Θεσσαλούς. Ο Παυσανίας δεν φαίνεται ν' απασχολήθηκε με τον ταυτισμό του Κερησσού, αν κρίνει κανείς από την αόριστη έκφρασή του «Έστι δε εχυρόν χωρίον ό Κερησσός εν τη Θεσπιέων, ες ό και πάλαι ποτέ ανεσκευάσαντο κατά την επιστρατείαν την Θεσσαλών»(9,14,2).
     Για να ανέβει κάποιος στην κορυφή, διαγράφονται τέσσερις προσβάσεις, από δύση, νότο, ανατολή και βορρά, με κλίσεις αντίστοιχα 30%, 57%, 16% και 26%. Η κίνηση από την Επισκοπή παρουσιάζει μεν πολλά εμπόδια με τα πουρνάρια, αλλά έχει τη μοναδική θέα που ξεκουράζει τον ορειβάτη. Προσφορότερη όμως είναι η ανάβαση από δυτικά, όπου το έδαφος είναι καθαρό από θάμνους.
     Η θέα του υψώματος είναι μοναδική προς την Κωπαΐδα και τον κάμπο των Θηβών. Ένα τέτοιο ύψωμα πρέπει να είχε και ευκολίες φωτεινών σημάτων προς δυνάμεις ή και άλλους σταθμούς μέσα στον ορίζοντά του, αφού η οπτική εμβέλειά του φθάνει τα 100 χιλιόμετρα.

Πύργος
     Στην κορυφή του σώζεται ο πύργος, ερείπια παλαιού οχυρωματικού περιβόλου και κάποιες προωθημένες θέσεις άμυνας. Ο τετράγωνος πύργος της Άσκρης, πλευράς 7,70 μέτρα, είναι του 4ου αιώνα π.Χ., δεσπόζει από τα βόρεια του ιερού άλσους των Μουσών και κατέχει την κορυφή του Κερησσού. Μόνιμα εγκατεστημένη φρουρά πρέπει να υπήρχε εκεί σε ταραγμένες περιόδους. Η υπόθεση πως ο πύργος χτίστηκε από τον Επαμεινώνδα, αμέσως μετά τα Λεύκτρα, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, όταν είχε καταλάβει τις Θεσπιές, πρέπει ν' αποκλειστεί, γιατί θα ήταν λάθος του Επαμεινώνδα να χτίσει οχυρό σε δυσπρόσιτη θέση της εχθρικής γης.
     Κτίστηκε πιθανότατα από τους Θεσπιείς λίγο πριν τα 371 π.Χ. (μάχη Λεύκτρων), προκειμένου να ελέγχουν έτσι τις κινήσεις των Θηβαίων, ίσως με τη βοήθεια των Λακεδαιμονίων, οι όποιοι είχαν τότε στενή συνεργασία με τους Θεσπιείς εναντίον των Θηβαίων. Είναι η μόνη θέση από όπου οι Θεσπιείς μπορούσαν να παρακολουθούν οποιαδήποτε κίνηση εναντίον τους από τα δυτικά, τα βόρεια και τα ανατολικά. Διέφευγε τον έλεγχο μόνο η περιοχή του Κορινθιακού κόλπου (της Θίσβης και της Κρεύσης), η οποία όμως ελέγχεται από τα, υπέρ των Θεσπιών χωμάτινα υψώματα. Η επόμενη περίπτωση που μπορούσε να επιβάλει την οχύρωση του λόφου είναι τα μακεδονικά χρόνια, μετά τα μέσα του 4. π.Χ. αιώνα.
     Διέθετε τρεις αποθηκευτικούς χώρους στο ισόγειο. Η μοναδική πόρτα οδηγούσε σε στενόμακρο δωμάτιο στο εσωτερικό του πύργου (με πλάτος της στενής πλευράς 2,36 μ.). Υπήρχαν δυο ακόμη πιο στενοί χώροι στο ισόγειο του πύργου. Και οι τρεις χρησίμευαν ως απoθηκευτικoί χώροι. Το χτίσιμο ήταν ισοδομικό, με πέτρες λαξευμένες επί τόπου.

Οχυρωτικός Περίβολος
     Γύρω από τον πύργο σώζεται ερειπωμένος, ένας οχυρωτικός περίβολος, του οποίου το χτίσιμο δικαιολογεί την εικασία πως είναι παλαιότερος από τον πύργο. Την εικασία αυτή ενισχύει το γεγονός ότι δεν παρέχει προστασία στο Πύργο αφού η δυτική πλευρά του περιβόλου βρίσκεται σε επαφή σχεδόν με αυτόν. Ο περίβολος διακόπτεται, όπου ο απότομος βράχος τον καθιστά περιττό.
     Η θέση του περιβόλου βρίσκεται στη στρατιωτική οφρύ του υψώματος και ελέγχει απόλυτα και την κορυφή και τους πρόποδες.
Δείγμα από το αρχαιότροπο ή αμελές πολυγωνικό χτίσιμο του οχυρωτικού περιβόλου. Χρησιμοποιήθηκαν λιγότερες πέτρες μεγάλου μεγέθους και πολλές μικρότερες χωρίς συνδετική ύλη. Οι πέτρες τόσο του περιβόλου όσο και του πύργου είναι λατομημένες επί τόπου.
     Ο οχυρωτικός περίβολος σε μερικά μέρη χρησίμευε ως ανάλημμα των χωμάτων Το, υπέρ της στάθμης των χωμάτων, μέρος του τείχους έχει καταρρεύσει στην πλαγιά του λόφου, αλλά και σε πολλά ακόμη μέρη έχει διαλυθεί σε σωρό λίθων. Από το εσωτερικό του περιτειχισμένου χώρου λείπουν τα θραύσματα πήλινων αγγείων (όστρακα), εκτός από κομμάτια μεγάλων πιθαριών, χρήσιμων στη φρουρά.

Μάχες
     Το Πυργάκι χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις: Στη μάχη του Κερησσού, την παλαιότερη και επιφανέστερη νίκη που διατήρησε ελεύθερη την Ελλάδα, και κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Λακεδαιμονίων εναντίον των Θηβών που είχε άδοξο τέλος στα Λεύκτρα. Ειδικότερα, από τις μαρτυρίες του Πλουτάρχου και του Παυσανία, οι Βοιωτοί και οι Θεσπιείς εγκαταστάθηκαν αμυντικά στον Κερησσό για να αντιμετωπίσουν τους Θεσσαλούς και τους Θηβαίους αντίστοιχα. Και οι δύο μάχες έγιναν τον μήνα Ιπποδρόμιο (Εκατομβαίωνα για τους Αθηναίους) που αντιστοιχούσε στην περίοδο από 17 Ιουλίου μέχρι 15 Αυγούστου.