Τα λαγκάδια και οι πλαγιές του Ελικώνα είναι σκεπασμένα με άλση από ελιές, καρυδιές και αμυγδαλιές• συστάδες από πρινάρια και κουμαριές διακοσμούν τις υψηλότερες πλαγιές• και οι πικροδάφνες και οι μυρτιές πλαισιώνουν τις όχθες στα πολυάριθμα ρυάκια που αναβλύζουν από το έδαφος, και ρέουν σε λαμπερούς καταρράκτες προς τις κατηφοριές και προς την Κωπαΐδα.
Παρά τις καταστρεπτικές πυρκαγιές και την εντατική νομή αιγών, ο Ελικώνας παραμένει ακόμα, ένα από τα ομορφότερα βουνά της Ελλάδος. Μακριά από την κυκλοφορία και τις πόλεις, αυτό το βουνό διατηρεί ακόμα τον ίδιο ποιμενικό και αγροτικό χαρακτήρα που πρέπει να είχε από την εποχή του Ησιόδου και καθ’ όλη την αρχαία ελληνική ιστορία. Η φήμη του Ελικώνα στην αρχαιότητα (και αυτό όχι μόνο για θρησκευτικούς λόγους) μπορεί καλύτερα να φανεί στις λεπτομερείς περιγραφές του Στράβωνα και του Παυσανία. Ο πρώτος υποστηρίζει ότι ο Ελικώνας ήταν ίσος με τον Παρνασσό και στο ύψος και την περιφέρεια, ενώ ο δεύτερος λέγει ότι ο Ελικώνας είναι το πιο εύφορο από τα ελληνικά βουνά. Ο Συνταγματάρχης Leake παρατηρεί σωστά, ότι ο Παυσανίας εννοούσε τον Ελικώνα του Ησιόδου και όχι το δυτικό του τμήμα με την υψηλότερη κορυφή, το οποίο διαφέρει στο χαρακτήρα από το ανατολικό, που προτιμήθηκε από τις μούσες για τις ομαλές κλίσεις του, τις πηγές και τα άλση του, και για τις πανέμορφες κοιλάδες του.