18 Φεβρουαρίου, 2025
 Καταστροφή Άσκρης

     Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη οι Θεσπιείς κατέλαβαν την Άσκρη και πολλοί από τους κατοίκους κατέφυγαν στον Ορχομενό, όπου και έγιναν δεκτοί, σύμφωνα με σχετικό χρησμό, μεταφέροντας μαζί τους και τα λείψανα του Ησιόδου, τα οποία και έθαψαν εκεί. Η καταστροφή της Άσκρης πρέπει να έγινε μετά το 650 π. Χ. αν λάβουμε υπόψη ότι ο Ησίοδος έζησε γύρω στα 700 π.Χ.
     Ο πιθανότερος χρόνος είναι αμέσως μετά το 520 π.Χ. που έγινε η μάχη του Κερησσού και αποκρούσθηκαν οι Θεσσαλοί. Στις δικαιολογητικές τους σκέψεις, για αποφυγή αντιδράσεων από τους άλλους Βοιωτούς και κυρίως τους Θηβαίους, πρέπει να ήταν η μομφή κατά της Άσκρης επειδή δεν απέ-τρεψε την είσοδο των Θεσσαλών στην Κοιλάδα των Μουσών και διότι στη συνέχεια τα τμήματά της κατέφυγαν στον Κερησσό, αφήνοντας τον εχθρό να φθάσει προ των Θεσπιών. Οι πραγματικοί όμως λόγοι που οδήγησαν στην κατάληψη της Άσκρης πρέπει να σχετίζονται με την επεκτατική πολιτική των Θεσπιαίων και την προσπάθειά τους να φανούν ισχυρότεροι στο κοινό των Βοιωτών, αλλά κυρίως στην ανάγκη να εξασφαλίσουν τα νώτα τους έναντι των Θηβαίων.
     Η λέξη όμως «ανελόντων», από το αναιρώ, που σημαίνει ανατρέπω, φονεύω, υπονοεί όχι απλή επεκτατική ανάγκη, αλλά ισχυρό αντίπαλο που δεν μπορούσαν να ελέγξουν, παρά μόνο με την καταστροφή του. Δεν αποκλείεται όμως και να επιδίωκαν τη σιγή του Ιερατείου των Μουσών που τόσο αιρετικά δρούσε για την εποχή του. Σ΄ αυτό συνηγορεί και το μένος αυτών που ασχολήθηκαν με τα ομηρικά έπη κατά του Ζηνοδότου, όταν διόρθωσε αυτά κατά το «Άσκρη πολυστάφυλον».
     Παρά ταύτα η ρήση του Αριστοτέλη σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει εξαφάνιση της Άσκρης, αφού και άλλες πόλεις – κράτη καταστράφηκαν, αλλά σύντομα ανέκαμψαν, όπως οι Θεσπιές από τους Θηβαίους, η Θήβα από τον Αλέξανδρο και άλλες. Εξάλλου η έννοια της καταστροφής σε μία μάχη, σημαίνει απώλειες της τάξεως του 25–30 %, οι οποίες δεν επιτρέπουν τη συνέχισή της.
     Από τότε η Άσκρη παύει να υπάρχει σαν ανεξάρτητο κράτος, αλλά συνεχίζει τη ζωή της στο πλαίσιο του κράτους των Θεσπιών.
     Από τα παραπάνω εκτεθέντα βλέπουμε ανθρώπινη δραστηριότητα στην κοιλάδα του Περμησσού, η οποία αρχίζει όχι αργότερα από το 1650 π.Χ. και αναπτύσσεται σταδιακά σε μία πόλη των 1300 κατοίκων στην περιοχή Αγίας Παρασκευής – Αγίου Λουκά. Η πόλη οργανώνεται σε ισχυρό κράτος, λαμβάνει τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφαλείας με εξωτερικά τείχη και οχυρωματικό περίβολο στην ακρόπολη, εκμεταλλευόμενη πλήρως τα χαρακτηριστικά του εδάφους. Κατασκευάζει τους απαραίτητους ναούς και ασχολείται με την καλλιέργεια της αμπέλου και των σιτηρών, καθώς και την κτηνοτροφία.
     Οι ολιγαρκείς κάτοικοι της κωμοπόλεως, μέσα στο κλίμα ευμάρειας και ασφαλείας που ζουν, βρίσκουν το διαθέσιμο χρόνο και φιλοσοφούν. Σ’ αυτό συμβάλει κατά πολύ το ιερατείο των μουσών, το οποίο δια του Ησιόδου θα διδάξει όλο τον κόσμο και θα κάνει την Άσκρη πασίγνωστη. Αυτή η δημοτικότητα θα προκαλέσει τον φθόνο των άλλων πόλεων που έσπευσαν δια των Θεσπιαίων να την καταστρέψουν.